Inleiding
Goede morgen beste mensen, het is vandaag donderdag 6 maart 2025. Ik begin met een geestverruimend liedje: https://www.youtube.com/watch?v=Vl89g2SwMh4 De ´kennisparel´ van vandaag gaat over zo´n geestverruimend middel: nitrous oxide, ook wel lachgas genoemd. Lachgas is een kleurloos, niet-ontvlambaar gas met een lichtzoete geur dat al meer dan 150 jaar wordt gebruikt als medisch (genot) verdovingsmiddel en nog wordt steeds veelgebruikt voor medische, tandheelkundige en veterinaire doeleinden.
Meer recentelijk wordt lachgas gebruikt in de horeca als meng- en schuimmiddel. Slagroompatronen of ‘whippets’ in de vorm van 8g stalen cilinders worden voor dat doel gebruikt. Al in de Victoriaanse tijd werd ontdekt dat wanneer het gas wordt ingeademd, het euforie kan veroorzaken die vergezeld wordt van plezierige en psychedelische effecten. Dit leidde tot het gebruik ervan als een veelgebruikte recreatieve drug op lachgasfeesten. In het nieuwe millennium is lachgas opnieuw opgedoken als een van de meest gebruikte ‘legale highs’ door adolescenten en jongeren op de partyscene. Vanwege de legitieme toepassingen kan lachgas worden verkregen in supermarkten, cateringwinkels, online of in clubs in de meeste lidstaten van de Europese Unie.
Lachgas is de afgelopen tien jaar steeds populairder geworden als recreatieve drug, en daarmee ook een toename van gezondheidsschade gerelateerd aan het gebruik van lachgas, met name door lachgas veroorzaakte myeloneuropathie. Als reactie hierop hebben overheden in veel landen nieuwe wetten aangenomen die zich richten op de eindgebruiker, door het bezit ervan te criminaliseren, of die zich richten op leveranciers. Het effect van deze maatregelen moet nog blijken. Voorlichting over de vermijdbare schade door recreatief gebruik van lachgas en strengere regelgeving voor leveranciers zijn essentieel om de toename van lachgas-gerelateerde gezondheidsschade te beperken.
Het inademen van lachgas kan leiden tot acute schade, zoals vergiftiging. Ademhalings-, cardiovasculaire, neurologische en psychiatrische effecten zijn enkele van de gevolgen die kunnen optreden. Er zijn echter situaties waarin ernstigere schade kan worden veroorzaakt. Bijvoorbeeld, als er per ongeluk vluchtige stoffen of gassen worden gebruikt die veel giftiger of krachtiger zijn, wanneer gebruikers het gebruik van lachgas combineren met alcohol of andere drugs of wanneer het gas rechtstreeks wordt ingeademd uit capsules of cilinders in plaats van via een ballon.
Omdat de effecten kortdurend en plezierig zijn, kunnen gebruikers het vaak gebruiken of opnieuw doseren. Gebruikers die (verkeer)ongelukken melden zijn degenen die het grootste aantal doses per sessie gebruiken. Het feit dat lachgas vaak wordt gebruikt in combinatie met alcohol en drugs om de effecten te versterken vergroot de kans op schade. Bijgesloten ´kennisparel´ geeft een prima recent overzicht over de verschillende soorten van schade (fysiek, geestelijk, sociaal, medisch) door het gebruik van lachgas. Op naar bijgesloten ´kennisparel´.
Bron
Zaloum, Safiya A., Devan Mair, Alvar Paris, Laura J. Smith, Marta Patyjewicz, Barbara l. Onen & Alastair J. Noyce (March 2025). Tackling the growing burden of nitrous oxide-induced public health harms. The Lancet Public Health, vol. 10, No. 3, March, pp. 257-263. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2468266724002986
Summary
Nitrous oxide has been increasing in popularity as a recreational drug in the past decade, and with this an increase in health harms related to nitrous oxide use, particularly nitrous oxide-induced myeloneuropathy. In response, governments in many countries have adopted new laws that either target the end user, by criminalising possession, or target suppliers. The effect of these measures remains to be seen, but the potential to exacerbate harm by targeting the user and thus affecting health-care-seeking behaviour is a concern. Education around the preventable harm from recreational use of nitrous oxide and tightening regulations on suppliers are essential in mitigating the increase in nitrous oxide-related health harms.
Three main factors are thought to be causing the increase in nitrous oxide use (and related health harms) within the UK. First, nitrous oxide is cheap to purchase online. Second, larger cylinders containing roughly 70 times the amount of nitrous oxide of traditional canisters have become available since 2017. Manufacturers are now producing 2000 g cylinders and in various flavours, such as pineapple and coconut. Companies acknowledge that the gas is scented, not flavoured. There is no legitimate use for scented propellant gas in the catering industry. Third, despite being now classified as a Class C drug in the UK, ease of online purchasing continues without a need to provide any form of licence. With no distinct odour and minimal overt drug-related paraphernalia, it might be easier to conceal nitrous oxide use than other popular recreational drugs.
Afsluitend
Gezondheids- en sociale schade die verband houdt met het gebruik van lachgas neemt toe in heel Europa en in verschillende andere delen van de wereld. Er is meer onderzoek nodig om het volledige scala aan gezondheids- en sociale effecten van lachgas beter te begrijpen. Tevens is meer beleid nodig om degenen die het grootste risico lopen op lachgasgebruik te informeren en gerichte campagnes voor zware gebruikers van lachgas die het grootste risico lopen op gezondheidsgevolgen. Hoewel wetgeving het gebruik kan verminderen is voorlichting om schade te voorkomen en (justitiële) interventies die gericht zijn op verkopers en producenten noodzakelijk. Preventie is essentieel om de schade te verminderen die jongeren (en volwassenen) oplopen door lachgasgebruik. Gerichte strategieën om degenen die het grootste risico lopen te informeren, zijn essentieel. Het gebruik van sociale media en gemeenschapsinitiatieven om degenen te bereiken die het grootste risico lopen om schade op te lopen moet selectief worden voortgezet. Meest belangrijk is dat de verkrijgbaarheid van lachgas moet worden gefrustreerd en gehandhaafd. Het ter verantwoording roepen van leveranciers, zowel fysiek als online, is essentieel om de beschikbaarheid en het gebruik van lachgas en de schade die het veroorzaakt, te verminderen. O ja, het European Crime Prevention Network heeft een prima handzaam overzicht gemaakt rond de verschillende aspecten van lachgas: https://eucpn.org/sites/default/files/document/files/2101_Preventing%20the%20misuse%20of%20nitrus%20oxide_ENG_LR_0.pdf En wat is nieuw?